O’Neil: Để sống sót phải cắt lỗ

Đội ngũ DaucoTichtru xin được chia sẻ đến bạn đọc Series về nhà đầu tư vĩ đại William J O’neil. Người đã có 25 năm kinh nghiệm vừa là nhà đầu tư cá nhân, vừa là nhà môi giới. Chúng tôi cho rằng phương pháp của ông tương đối phù hợp với nhà đầu tư tại thị trường Chứng khoán Việt Nam.

Xem thêm phần 1 : Nhà đầu tư vĩ đại William O’Neil: Phân tích cơ bản hay phân tích kỹ thuật?

Theo William O’Neil, tác phẩm hay nhất ông từng đọc là Battle for Investment Survival (Cuộc chiến để sống sót trong đầu tư) của Gerald Loeb.

O’Neil: Cắt lỗ là tự mua bảo hiểm cho mình

Loeb là một nhà đầu tư rất thành công và ông khuyên chúng ta nên cắt giảm mọi thua lỗ càng sớm càng tốt. Theo tôi đây chính là quy tắc số 1. Bạn luôn phải bảo vệ tài khoản của mình. Đặc biệt, nếu bạn sử dụng tiền đi vay để đầu tư thì cắt giảm thua lỗ là điều rất quan trọng.

Dù bạn là một nhà đầu tư mới bước vào nghề hay là một người dày dạn kinh nghiệm trên thị trường, bài học khó khăn nhất chính là: học cách chấp nhận một thực tế rằng không phải lúc nào mình cũng đúng. Nếu bạn không nhanh chóng dừng thua lỗ thì sớm muộn gì bạn cũng phải chịu những thua lỗ nặng nề hơn.

Tôi biết 7 người rất thông minh, có học thức, ở độ tuổi 40, đã trắng tay vì đầu tư bằng tiền đi vay nhưng lại không tuân thủ một nguyên tắc bán nào. Trí thông minh, trình độ học vấn, cái tôi, tính ngoan cố và niềm kiêu hãnh là những nhân tố nguy hiểm trong trường hợp chúng ta tự đưa ra rồi tuân theo những nguyên tắc bán mà mình cho là hợp lý.

Vấn đề là ở chỗ bạn luôn hy vọng kiếm được nhiều tiền khi mua một cổ phiếu nào đó. Để rồi khi phải bán chúng đi và chấp nhận thua lỗ, bạn thấy thật xót xa và khó khăn khi thừa nhận sai lầm. Tốt hơn là bạn nên chờ đợi và hy vọng giá cổ phiếu sẽ tăng trở lại.

Tình hình càng trở nên tồi tệ nếu đúng vào thời điểm bạn đang bán ra để cắt giảm thua lỗ thì cổ phiếu lại phục hồi và tăng giá trở lại. Đây mới chính là lúc bạn thực sự cảm thấy thất vọng. Bạn nhận thấy rằng quyết định bán ra để giảm thua lỗ thật sai lầm.

Việc bạn nghĩ như thế nào về thua lỗ cũng vô cùng quan trọng. Thông thường, đây là điều khiến hầu hết các nhà đầu tư mắc sai lầm và thấy bối rối.

Hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau: Năm ngoái, bạn đã mua bảo hiểm hoả hoạn cho căn nhà của mình chưa? Căn nhà của bạn có bị cháy không? Nếu nó không làm sao, bạn có thấy buồn khi đã lãng phí tiền mua bảo hiểm không? Nếu tiếc tiền, năm sau bạn sẽ không mua bảo hiểm hoả hoạn nữa phải không? Tại sao bạn lại mua bảo hiểm hoả hoạn? Bạn biết trước là nhà mình sẽ bị cháy ư?

Câu trả lời là: Không! Bạn mua bảo hiểm là để bảo vệ mình khỏi những khả năng xấu có thể xảy ra bất kỳ lúc nào. Đó cũng là lý do khi bạn cắt giảm thua lỗ trên thị trường chứng khoán.

Theo ông, nên cắt giảm thua lỗ bao nhiêu?

Theo Loeb, 10% là một quy tắc cắt giảm thua lỗ hợp lý đối với những nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Nhưng khi bạn đã dùng biểu đồ để quyết định chính xác thời điểm mua vào thì tôi khuyên bạn nên cắt giảm mọi thua lỗ ở mức 7% – 8% so với giá mua vào ban đầu. Làm được điều này có nghĩa là bạn đang có được sự bảo đảm, dù là rất nhỏ, để tự bảo vệ mình khỏi những thua lỗ có thể xảy đến.

Nếu bạn để một cổ phiếu giảm một nửa so với giá mua ban đầu thì chắc chắn bạn phải làm cổ phiếu tiếp theo tăng giá gấp đôi để hoà vốn. Nhưng vấn đề là bạn có thường xuyên mua được cổ phiếu tăng giá gấp đôi không?

Ông phải mất bao lâu để đầu tư thành công? Tất nhiên, thành công không thể đến ngay được. Tôi phải mất vài năm để biết cách kết hợp mọi phương pháp lại với nhau. Đối với hầu hết nhà đầu tư thì việc đọc và hiểu biểu đồ cũng sẽ mất thời gian như vậy. Sau một thời gian học hỏi, bạn nên đưa ra những quyết định lựa chọn cổ phiếu đúng đắn hơn và giảm con số thua lỗ xuống mức 7% – 8%.

Các khoản lỗ nhỏ rồi sẽ được bù đắp bởi những cổ phiếu đang thắng thế của bạn. Hãy coi những khoản thua lỗ là học phí phải trả cho thị trường. Rất nhiều người nghĩ rằng đầu tư cho tấm bằng đại học là một quyết định sáng suốt. Họ không hề cho rằng việc đó lãng phí tiền bạc vì hy vọng tấm bằng sẽ giúp họ thành công trong tương lai. Vậy tại sao thành công trên thị trường chứng khoán lại bị coi là khác biệt?

Để thành công, bạn phải dành thời gian để học hỏi. Những cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp không thể thành công chỉ trong vòng 3 tháng và các nhà đầu tư thành công cũng vậy. Điểm khác biệt duy nhất giữa một người thành công với tất cả những người bình thường khác là ở sự quyết tâm và tính kiên trì.

Ông đã từng phải kiên trì đến mức nào?

Tôi từng có một chuỗi 10 cổ phiếu cần phải bán để cắt giảm thua lỗ. Nhưng sau đó, cổ phiếu lại lên giá khi thị trường phục hồi và tăng gấp 3 lần. Đôi khi tôi vẫn nghĩ: “Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi nản lòng và từ bỏ chỉ vì 10 cổ phiếu của mình lúc đó không đem lại kết quả như mong muốn?”

Một việc khá khó khăn đó là phải gạt bỏ những cảm xúc thường đi liền với các quyết định, như quyết định cắt giảm thua lỗ chẳng hạn. Thật không dễ chịu khi phải bán đi một cổ phiếu mà bạn mới mua vài tuần trước đó chỉ vì nó giảm 8% so với giá ban đầu. Như thế là cảm xúc đang điều khiển bạn. Dù đang ở thế bất lợi, chúng ta cần phải bảo vệ quyết định ban đầu của mình và xác định sẽ giữ lại những cổ phiếu đó.

Nhưng bạn không thể mãi chỉ nhìn vào tấm gương quá khứ. Như thế thì bạn có thể sẽ luôn băn khoăn với những từ như “đã có thể”, “giá như”, “lẽ ra nên”…

Bạn mua cổ phiếu đó cách đây một tuần hoặc một tháng, chứ không phải bạn vừa mua hôm nay. Vậy thì hôm nay mọi chuyện đã hoàn toàn khác và bạn phải tự bảo vệ chính mình khỏi những thua lỗ to lớn có thể xảy đến bất kỳ. Cần phải làm được như vậy thì bạn mới có thể tiếp tục đầu tư.

Tại sao O’Neil chọn con số 8% như là một quy tắc cắt giảm thua lỗ?

Nếu bạn cắt giảm thua lỗ ở mức 8% thì bạn sẽ luôn “sống sót” trong những lần đầu tư tiếp theo. Tôi từng chứng kiến rất nhiều người bị phá sản hay suy sụp tinh thần chỉ bởi họ quá say mê một loại cổ phiếu nào đó, nhưng khi cổ phiếu đó mất giá, họ không dám đối mặt với thực tế và thừa nhận sai lầm để quyết định bán ra.

Nếu đã đến thời điểm cần phải bán mà bạn lại dao động hay do dự thì sớm muộn gì bạn cũng bị thua lỗ nặng nề. Những khoản lỗ lớn sẽ làm bạn mất tự tin, điều không thể xảy ra nếu bạn còn muốn tiếp tục đầu tư.

Nếu bạn lo lắng, hãy nhớ đến câu ngạn ngữ sau: “Hãy bán ra để ngủ cho yên” để giảm bớt áp lực. Hãy nghĩ rằng, không phải là bạn bán hết đi mà chỉ bán một phần nào đó để bạn có thể yên tâm hơn.

Nếu bạn cắt giảm thua lỗ ở mức 7% hoặc 8% so với giá mua vào ban đầu thì hãy bán ra một số cổ phiếu nào đó khi bạn đang lãi từ 25% đến 30%. Như thế có nghĩa là tuy bạn chỉ đúng một lần mà sai hai lần thì cũng không có gì rắc rối xảy ra cả.

Bạn nên giữ lại lâu hơn những cổ phiếu hoạt động tốt nhất để kiếm được những khoản lợi nhuận lớn hơn. Hãy nhớ điều này, luôn bán những cổ phiếu hoạt động kém nhất chứ không phải bán những cổ phiếu hoạt động tốt nhất trước.

Theo ông, mức độ rủi ro đối với mọi cổ phiếu nói chung là gì?

Theo phương pháp mà tôi đưa ra, rủi ro trong bất kỳ cổ phiếu nào luôn được giới hạn ở mức 8%, kể cả khi bạn mua cổ phiếu của AT&T hay một cổ phiếu Internet hàng đầu. Vậy tại sao không lựa chọn những công ty, những tập đoàn dẫn đầu trong lĩnh vực của họ, có lợi nhuận trên vốn cổ phần, lợi nhuận biên, doanh thu, tăng trưởng lợi nhuận lớn.

Kết luận

• Nếu bạn là nhà đầu tư mới, hãy chuẩn bị đối mặt với những thua lỗ nhỏ nhất định.
• Luôn cắt giảm thua lỗ ở mức 8% so với giá mua vào.
• Kiên trì là bí quyết trong đầu tư. Đừng nản chí.
• Học hỏi kinh nghiệm đầu tư không thể “một sớm một chiều”. Bạn phải dành thời gian và công sức mới đạt được thành công.