Bắt đầu từ ngày 05/12/2020, theo Điểm d, Khoản 5, Điều 7, Nghị định 126/2020 NĐ – CP, khi nhà đầu tư bán chứng khoán được chia thưởng, trả cổ tức sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân. Việc thu thuế cổ tức bằng cổ phiếu tạo nên rất nhiều ý kiến trái chiều từ các nhà đầu tư cá nhân, tổ chức, công ty chứng khoán… Đầu cơ Tích trữ – dưới góc nhìn của những người tham gia lâu năm trên thị trường xin được chia sẻ những ý kiến về vấn đề này.
1 . Các câu hỏi liên quan đến vấn đề áp thuế đối với cổ tức bằng cổ phiếu, cổ phiếu thưởng
– Liệu có việc thuế chồng thuế không khi mà NĐT phải nộp hai lần thuế là 5% và 0,1% (thuế suất 0,1% này đang áp dụng đối với tất cả các giao dịch chứng khoán tính trên giá chuyển nhượng) ?
Trong buổi họp báo Chuyên đề : Nghị định số 126/2020/ NĐ – CP và các nghị định hướng dẫn Luật quản lý thuế. Ông Đặng Ngọc Minh – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục thuế đã có những trao đổi giải thích về vấn đề này. “ Mỗi nhà đầu tư khi nhận được cổ tức thì phải nộp thuế trên cổ tức đó là 5%, trường hợp NĐT mua bán chứng khoán thì quy định theo luật thuế thu nhập cá nhân nếu có chênh lệnh thu nhập từ việc kinh doanh chứng khoán thì cũng phải nộp thuế. Do đó đây là 02 khoản thuế khác nhau, có trình tự khác nhau và KHÔNG CÓ SỰ TRÙNG LẶP THUẾ CHỒNG THUẾ Ở ĐÂY. Đứng trên góc độ Luật pháp và Quản lý nhà nước, loại bỏ vấn đề các loại thuế đang chồng chéo lên nhau gây bất lợi cho Nhà đầu tư.
– Tại sao bây giờ lại áp dụng thuế thu nhập vào cổ tức được trả bằng cổ phiếu?
Đầu tiên, việc áp dụng thuế suất 5% đối với cổ tức không còn quá xa lạ ở thị trường chứng khoán Việt Nam, những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu đến ngày nhận cổ tức bằng tiền sẽ bị trừ thẳng 5% vào phần tài sản được nhận. Đối với trường hợp trả cổ tức bằng cổ phiếu, đây cũng không phải là chính sách mới. Luật Thuế thu nhập cá nhân áp dụng từ 1/1/2009 đến nay đã quy định khoản thu nhập từ cổ tức trả bằng cổ phiếu là thu nhập từ đầu tư vốn của cá nhân nộp thuế thu nhập cá nhân theo mức thuế suất 5%. Nhà đầu tư đa phần đã quen với việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu không phải đóng thuế và mặc định điều này là đúng, tuy nhiên việc cổ tức được nhận bằng tiền hay bằng cổ phiếu ở thị trường chứng khoán Việt Nam bản chất là giống nhau ( Đều có nguồn từ LNST chưa phân phối của doanh nghiệp và giá tham chiếu của ngày giao dịch không hưởng quyền đều bị điều chỉnh…) Đây là điều không phải nhiều người nhận ra.
Như vậy, việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ cổ tức trả bằng cổ phiếu đảm bảo sự bình đẳng, nhất quán trong việc thu thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn, không phân biệt cá nhân nhận cổ tức bằng tiền hay bằng cổ phiếu.
2. Nhà đầu tư bị thiệt hại gì khi áp dụng thuế thu nhập đối với cổ tức bằng cổ phiếu
Phải thừa nhận rằng, thiệt hại lớn nhất của Nhà đầu tư đó là “MẤT TIỀN” . Thay vì thoải mái giao dịch sau ngày chia cổ tức bằng cổ phiếu thì giờ đây, Nhà đầu tư sẽ mất một phần lợi nhuận, thậm chí trong cả trường hợp thua lỗ vẫn phải đóng thuế.
– Cách thức tính thuế :
Thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 5%
Trong đó:
– Thu nhập tính thuế = Số lượng CP cùng loại bán/chuyển nhượng (trên số CP thực nhận từ cổ tức bằng cổ phiếu/ nhận thưởng bằng cổ phiếu) * Giá tính thuế.
– Số lượng CP bán/chuyển nhượng: ưu tiên tính số lượng CP từ cổ tức bằng CP/ nhận thưởng bằng cổ phiếu trước.
– Giá tính thuế:
- Giá tính thuế = 10.000 VND/CP nếu giá bán/chuyển nhượng/CQSH >=10.000VND/CP.
- Giá tính thuế = giá chuyển nhượng nếu giá bán/chuyển nhượng/CQSH <10.000VND/CP.
3. Nhà đầu tư được lợi gì khi thuế thu nhập cá nhân mới được áp dụng?
– Thị trường chứng khoán Việt Nam còn rất non trẻ, do đó rất nhiều doanh nghiệp niêm yết lợi dụng kẽ hở pháp luật và tâm lý của nhà đầu tư để trục lợi, làm giá cổ phiếu… thông qua việc trả cổ tức bằng cổ phiếu liên miên qua nhiều năm. Với việc thuế thu nhập mới được áp dụng, bộ máy lãnh đạo của các doanh nghiệp này sẽ phải xem xét khi mà họ đa phần là những người sở hữu nhiều cổ phiếu nhất – do đó sẽ bị ảnh hưởng mạnh nhất. Qua đó, gián tiếp giúp thị trường chứng khoán Việt Nam minh bạch hơn.
– Những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu lâu dài sẽ là những người được hưởng lợi nhiều nhất, khi mà họ không bị khấu trừ tiền thuế khi chưa phát sinh giao dịch, điều này trái ngược hoàn toàn với việc nhận cổ tức bằng tiền mặt. Với các doanh nghiệp tốt, số tiền thuế này qua nhiều năm sẽ tạo thành một đòn bẩy khổng lồ giúp nhà đầu tư gia tăng giá trị, mà đại diện tiêu biểu nhất tận dụng được điều này có lẽ là ngài W. Buffett.
– Với những nhà đầu tư ngắn hạn, họ sẽ gắn bó nhiều hơn với doanh nghiệp nếu không muốn phải chịu cảnh “liên tục phải nộp thuế” – điều này bắt buộc họ phải “ chuyên nghiệp hóa “ lên để lựa chọn những doanh nghiệp có cơ bản tốt. Đây cũng là cách để nhà đầu tư nói chung coi chứng khoán là kênh huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp.
4. Kết luận
Dẫu rằng vẫn còn nhiều dấu hỏi như việc xác định cổ phiếu bằng cổ tức khi nắm giữ trong nhiều năm thế nào hoặc trong các trường hợp cho, chuyển nhượng,thừa kếcổ phiếu… Chúng tôi cho rằng, nhà đầu tư nên nhìn thẳng vào sự thật, tìm hiểu kĩ càng khi lựa chọn cổ phiếu và xác định phương pháp đầu tư phù hợp thay vì việc chỉ nhìn vào những vấn đề khó khăn trước mắt. Chứng khoán nói chung và cổ phiếu nói riêng vẫn còn rất nhiều dư địa phát triển, tuy nhiên việc lựa chọn các cổ phiếu có KQKD không tốt dẫn đến giá cổ phiếu suy giảm, đó mới là rủi ro lớn nhất trong đầu tư
